Boer in Natuur

“Huh, wat loopt daar door het bos? A, dat is dus een koe”. Als natuurliefhebbers zijn wij inmiddels aardig scherp afgesteld als het gaat om bijzondere waarnemingen. Een hertje in een bos zal dus niet snel meer aan ons voorbij gaan zonder bewonderd te worden. Iets dat afwijkt van de standaard afmetingen (koe in bos) trekt dus meteen de aandacht. Een koe in een bos, vroeger heel gewoon, maar nu dus een hele bijzondere waarneming!

Een boerderij in midden in een natuurgebied (genaamd Maashorst) eveneens. Zeker omdat het hier om een nieuwe boerderij gaat. Wilco en Debbina hebben met boerderij Boer in Natuur de kans gekregen om te bewijzen dat boer en natuur wel samen kunnen gaan. En dat lijkt te lukken. Natuurorganisaties die met argusogen toekeken hoe Wilco in Slabroek aan de slag ging, konden hun geluk niet op toen vorig jaar de zeer zeldzame Grauwe Klauwier – een rovende zangvogel die haar prooi bewaard aan de puntjes van stekelige struiken- nestelde in een van de door hem aangeplante bomen. En sinds kort graaft de das weer op zijn velden, omdat er eindelijk weer wormen te vinden zijn. 

Voedselbos

Hoewel de term voedselbos veel aandacht krijgt, hebben veel mensen er toch een te beperkt beeld bij. Het gaat vaak niet om volgroeide bossen met hoge bomen waar je toevallig ook wat fruit kan oogsten. In werkelijkheid gaat het om voedselbosranden, heggenbossen of gallerijtelen. Niet in het volwassen bos, maar juist op de rand groeit het meeste voedsel en bruist het van het leven. Dit wordt ook wel het ‘edge effect’ genoemd. Die randen probeert Wilco dus na te bootsen door de bosrand rond zijn akkers van een soort tussenlaag te voorzien, en door bessenstruiken en notenbomen af te wisselen met graanstroken. Het is voor de voedselbospionier wel letterlijk living on the edge, want hoewel het concept nu erg populair is (sommige bomen zijn voor de komende jaren in heel Europa uitverkocht) zijn de toepasbare technieken om de bomen in leven te houden in ons veranderende klimaat, maar vooral om op den duur op grote schaal te kunnen oogsten nog vol in ontwikkeling. 

Voedselbosmuesli

De soorten aanplant die juist in de randen voorkomt stelt hij centraal in zijn productieplan. Tussen de graanvelden en kippentractors in staan honingbessen, jostabessen en pawpawbomen. “Wat zeg je?” Precies, ja. Er staat nogal wat tussen dat de gemiddelde consument niet kent. En dat is naast alle praktische uitdagingen misschien wel de grootste hindernis voor de voedselbosrevolutie: hoe krijgen we die eigenaardige producten aan de man? Wilco kwam op het idee van voedselbosmuesli. Een volledig lokaal geproduceerd product vol eigenaardige vruchtjes, waar de consument op deze manier aan kan wennen. Slim!

Kippentractor

Wilco mag zich met zijn koeien in het bos en de klauwier in de boom dus met recht een Boer in Natuur noemen. Naast de koeien, lopen er op zijn 22 hectare boerderij nog drie ezels, een handje kippen en sinds gisteren ook kalkoenen rond. Die kalkoenen zijn een oplossing voor een nieuwe uitdaging voor de boer die graag werkt met een kippentractor (zie afbeelding). De kippentractor heeft momenteel 13 kippen, die door de tractor te verplaatsen, langzaam aan insectenbestrijding, composteren en bemesten doen. Maar volgens de nieuwe biologische wetgeving heeft een kip 4m2 eigen ruimte nodig. Veel te weinig voor een kippentractor. Voor de kalkoenen is die regeling er nog niet. Dus.. de kippen gaan verhuizen naar een “megatractor” en de minitractor wordt voor de kalkoenen. Zo flexibel moet je dus zijn als boer.

Zeg zoveel mogelijk “ja”

Wilco is een rasoptimist. Op de landbouwschool werd Wilco verteld om oogkleppen op te zetten en door te gaan. Dan kom je waar je wilt zijn. “Dat is misschien waar, maar wat je allemaal mist in de tussentijd!”. Zijn motto is: zeg zoveel mogelijk “ja”. Hij is door schade en schande wijs geworden. In de nasleep van de economische crisis van 2008 moest hij de boerderij die hij van zijn vader had overgenomen verkopen en moest de familie toekijken hoe alles tegen de vlakte ging voor het realiseren van nieuwbouw. Nu boert hij op grond die is aangekocht door een stichting en krijgt hij de kans om eindeloos te experimenteren. Zijn enthousiasme en ongekende ervaring geeft hij zo door aan iedereen die mee wilt helpen aan de transitie naar natuurinclusieve landbouw.