La Junquera Down to earth regeneration
Verwoestijning is een zeer groot probleem in het Zuidoost-Spanje. Door intensieve landbouw en overbegrazing is het landschap enorm gedegradeerd. Onderweg naar La Junquera werd ons duidelijk hoe verwoestijning er in de praktijk uitziet. We zagen de verlaten dorpjes en de uitgedroogde akkers, waar geen plant het aandurfde te groeien. In onze bus gaf de thermostaat 40 °C aan, maar het ontbrak aan bomen om voor de zon te schuilen. In deze context staat de ruim 1200 hectare boerderij van Alfonso Chico de Guzman en Yanniek Schoonhoven.
Acht jaar geleden verhuisde Alfonso naar de boerderij van zijn familie. Na tweehonderd jaar succesvol boeren stond de familie voor een keuze: de boerderij verkopen, of aan de slag gaan met landschapsverbetering. Doorgaan op de huidige werkwijze was, met de toenemende warmte en watertekorten, in ieder geval geen optie. Alfonso greep de mogelijkheid aan en is sindsdien hard bezig met het aanplanten van meerjarige ‘autochtone’ amandel- en olijfbomen, het aanleggen van grote vijvers in de graanvelden en het versterken van de biodiversiteit. In zijn regeneratieve praktijken volgt hij de Commonland methode. Commonland is sterk betrokken in de regio om een netwerk van regeneratieve boeren te helpen ontwikkelen. Twee jaar geleden startte zijn vrouw, Yanniek, de Regeneration Academy. Een academie waar, onder andere, studenten de kans krijgen hun onderzoek te combineren met praktijkervaring in de regeneratieve landbouw. En wij mochten meedoen.
We zouden vier weken blijven bij La Junquera, maar al gauw verlengden we dit met een week, en nog eens twee. Er was gewoonweg te veel te beleven. We leerden van de hoed en de rand over de regeneratieve landbouwpraktijken. Soms al luisterend met een kop thee op de bank in het klaslokaal, maar vaker op het land zelf. Meestal overdag, maar af en toe ook ’s nachts. Rond eind september kwam de gota fria er een ongelooflijke storm, die ons kantoor deed overlopen en heel Zuidoost-Spanje op zijn kop zette. Eén van de dammen van de vijvers begaf het bíjna. Diep in de nacht moesten we met hoofdlampen op, in de gietende regen met hooibalen en grote stenen het water herleiden. En dat is gelukt. Een belangrijke levensles die wij hieruit haalden: je kunt de koers van het water beïnvloeden, maar leef niet in de illusie dat je er volledige controle over hebt. Wees nederig over wat je kunt bereiken en beïnvloeden in de natuur.
De verscheidenheid aan onderwerpen die bij de academie passeerden was enorm. Zo bouwden we twee kassen om zaden te ontkiemen voor onze winter- groentetuin; gepassioneerd bijenhouder Miguel leerde ons over het belang en welzijn van bijen (zie de video hieronder); met kookcursussen leerden we over het preserveren van voedsel. En van de appels van de boomgaard maakten we cider. Ook kwamen we dagelijks op bezoek bij de koeien, kippen en varkens, en hebben we vastgelegd hoe we de koeien verplaatsten om hen te laten grazen op een nieuw stuk gras (zie op de andere video hieronder).
Imkerworkshop
Niemand kan met zo veel liefde spreken over deze fascinerende wezentjes als Miguel. Zijn bijen worden niet verplaatst, krijgen geen suiker als bijvoeding, worden omringd door biologische landbouw, krijgen geen kunstmatige middelen te verkroppen (motjes en hun larven werden niet aan gif maar aan kippen blootgesteld) en hoeven slecht een klein deel van hun honing af te staan aan ons mensen.
Cowboys te paard
Koeien (en vee in het algemeen) maken een belangrijk deel uit van de regeneratieve landbouw. Dit klinkt misschien vreemd in een tijd waarin boeren te horen krijgen dat de veestapel om allerlei milieuredenen gehalveerd moet worden. Kijk je op een meer holistische wijze naar een boerderij, dan kunnen grote grazers juist een bijdrage leveren aan duurzame landbouw. De koe levert niet alleen heerlijke melk en vlees op, maar is ook een maaimachine zonder Diesel en levert de belangrijkste voedingsstof voor een gezonde bodem: mest. Het inzetten van je koeien als maaimachines noemen we holistic grazing. Leuk idee, maar ze zijn soms wel wat ongehoorzamer dan machines..
We voelden ons thuis bij La Junquera. Yanniek en Alfonso hebben een boerderij ontworpen, zoals wij er ook van dromen. We vonden het inspirerend om de drieluik te ervaren van het verbouwen van groenten, met een academie, en samenwerking in de regio. Bovenal herkennen wij ons in hun pragmatische, en down to earth benadering als het om regeneratieve landbouw gaat. Deze houding kan, zo geloven wij, een verbinding leggen tussen alternatieve landbouw en het mainstream, of conventionele gedachtegoed.